काठमाण्डौ ।। लागूऔषध कारोबार मुद्धामा नख्खु जेलमा रहेका कैदी सन्तोष गुरुङ्गले कारागार भित्रैबाट करोडौं अकुत सम्पत्ति आर्जन गरेको भन्दै त्यसको छानविन गर्न अख्तियार दुरुपयोग अनुन्धान आयोगमा उजुरी परेको छ ।
नख्खु कारागार अन्र्तगत नयाँ ब्लकमा आन्तरीक प्रशासनतर्फको नाईके समेत रहेका गुरुङ्गले चार वर्षदेखि सोही कारागारमा प्रशासन चलाउँदै आएका छन् । उनले कारागार प्रशासनलाई नै घुस खुवाई प्रलोभनमा पारी प्रत्येक वर्ष नाईके हुने र कारागार भित्र जुवातास खेलाउने गरेका छन् । उनले कारागारका नाईकेहरुसँग रकम असुल्ने गरेका छन् । त्यस्तै उनले नयाँ आएका कैदीहरुसँग समेत उनीहरुको हैसियत हेरी विभिन्न प्रलोभनमा पारी १० हजार देखि लाख सम्म रकम लिने गरेको उजुरीमा उल्लेख छ ।
उजुरीकर्ताले सुरक्षाका कारण आफ्नो नाम गोप्य राख्दै दायर गरेको उजुरीमा कैदी नाईके सन्तोष गुरुङ्गले कारागारभित्र बाटै हैसियतभन्दा बढी अकुत रकम कमाएकोले उनीमाथि आवश्यक छानविन गरी कार्वाही गर्न माग गरेका छन् ।
उजुरीमा भनिएको छ, ‘निजको पुर्खौली घर नुवाकोट हो, उनको वुवाको निधन भई सकेको अवस्था छ । पुर्खौली सम्पति १ रोपनी जग्गा मात्रै भएको व्यक्ति हुन् उनी । उनको हाल दुई ओटी श्रीमती छन् । उनले गत वैशाखमा कान्छी श्रीमती उर्मिला गुरुङ्गको नाममा टोखामा २ करोड ३५ लाखमा १० आना जग्गा जोडेका छन् । त्यस्तै जेठी श्रीमती विनीता थापाको नाममा २०७७ साल असोजमा सामाखुशि चोकमा ६ आना जग्गामा बनेको घर किनेका छन् ।’, उजुरीमा भनिएको छ ।
त्यस्तै गुरुङ्गले श्रीमतीको नाममा काठमाण्डौंका एभेरेष्ट बैंक, ग्लोबल आईएमई बैक लगायतका बैंकमा रकम जम्मा गरेका छन् । त्यस्तै गुरुङ्गले जेलबाटै पैसा पठाई सानीमा हाईड्रो पावर, कृषि विकास बैंक र एसओएस कम्पनीमा लगानी समेत गरेका छन् । गुरुङ्गलाई यी सबै काममा १० वर्षदेखि कारागारमा तरकारी सप्लाई गर्दै आएका अमीरराज थापाले सघाउने गरेको पनि उजुरीमा खुलाईएको छ ।
थापा र गुरुङ्गले हालसालै श्रीमतीहरुको संयुक्त नाममा भंगाल बुढानिलकण्ड नपा ४ मा कित्ता नम्बर ३०१ रहेको ६ आना २ दाम जग्गा किनेका छन् ।
त्यस्तै उनी पटक–पटक फर्जी विरामी पूजी बनाई उपचारको बाहानामा घर जाने गरेका छन् । उनलाई कारागार प्रशासनकै कर्मचारीहरुको मिलोमतोमा त्यसरी फर्जी विरामी पुर्जी बनाई बाहिर जान दिने गरेको नाम नबताउने शर्तमा एक कैदीले बताए । उनी भन्छन्, ‘यहाँ सामान्य कैदीहरुले भने एक पटक पनि उपचार पाउँदैनन्, तर सन्तोषलाई कर्मचारीकै मिलोमतोमा उपचारको बहानामा बाहिर जान दिईन्छ ।’
यस्तो छ सन्तोषको जेलभित्रको धन्दा
–जेल भित्रको पसलमा हरेक सामानमा बजार मूल्यभन्दा ४ गुणा महंगो लिने गरेको, –टेलिफोन शुल्क प्रतिमिनेट ५ रुपैयाँ लिने गरेको, जेलभित्रै जुवा तास खेलाउने गरेको,
–नयाँ आउने कैदीसँग सुविधा दिन्छु भन्दै हैसियत हेरी १० हजारदेखि लाखसम्म असुल्ने गरेको,
–नाईके नियुक्त गर्दा प्रत्येक नाईकेसँग ५ लाख लिने गरेको(एउटा ब्लकमा ६ जनाका दरले ३ ओटा ब्लकका १८ जना नाईकेसँग गरी बार्षिक ९० लाख रुपैयाँ आम्दानी),
–यसै आर्थिक वर्षमा एक जना ब्लकको चौकीदार नियुक्त गर्दा १० लाखको दरले लिएको,
–डिआरसी ब्लकको चौकीदारसँग मासिक ५ लाख ५७ हजार लिने गरेको,
–सिआरडी ब्लकको चौकीदार अशोक खड्गीसँग मासिक ५ लाख ३० हजार दालमानीको रकमबाट लिने गरेको ।
सन्तोषले यी सब धन्दा चलाउनका लागि कारागारका कर्मचारीलाई घुस दिने गरेको उजुरीमा उल्लेख छ । उजुरी पत्रमा लेखिएअनुसार सन्तोषले जेलरलाई मासिक २ लाख, सहायक जेलरलाई ६० हजार, कारागार व्यवस्थापन विभागको बन्दी प्रशासनका अधिकृतलाई मासिक २० हजार रुपैया दिने गरेका छन् । उनले काँग्रेस नेता अर्जुन नरसिंह केसी र जगदिश नरसिंह केसीको नामले कैदी र कारागार प्रशासनसँग बार्गेनिङ्ग गर्ने गरेको समेत उजुरीमा उल्लेख छ ।
उजुुरीकर्ताले कैदी सन्तोषले २०७८ कार्तिक ४ गते नख्खु कारागारमा कार्यरत महिला कर्मचारीको संवेदनशील अंगमा छोएको घट्नासमेत घुस खुवाएर सामसुम पारिएको, दुई वर्षअघि लागूऔषधको कैदी नाईके पासाङ्ग शेर्पा नामका सन्तोषकै म्यादीले मोवाईल र लागूऔषध जेलभित्र छिराएर ठुलै काण्ड मच्चाएको घटनापनि सामसुम पारिएको प्रसंग समेत उल्लेख गरेका छन् । त्यस्तै २०७९ असार २२ गते कारागार गेटमा भेटिएको लागूऔषध काण्डमा पनि सन्तोषकै संलग्नता रहेको उजुरीमा दाबी गरिएको छ ।
सन्तोष विरुद्धको उजुरी अख्तियार दुरुपयोग अनसन्धान आयोगको कार्यालय टंगालमा असार २४ गते दर्ता भएको छ । सन्तोष विरुद्ध उजुरी दर्ता भएको नभएको आफूले जानकारी नपाएको आयोगका सूचना अधिकारी वेदप्रसाद भण्डारीले बताए । ‘उजुरी आएको होला, विदाका कारण जानकारी दिन पाएको छैन । उजुरी आएको भए आवश्यक अनुसन्धान हुने बताए ।
त्यस्तै नख्खु कारारका सूचना अधिकारी मुरारी कार्कीले कारागारभित्र त्यस्तो धन्धा नहोला भन्न नसकिने बताए । उनले भने, ‘हामीले निगरानी गरिरहेका छौं । विभिन्न निकायहरु पनि बेलाबेलामा आएर हेर्ने गरेका छन् । हामीले हेर्दा त्यस्तो केही देखिँदैन । अब उजुरी आएको हो भने हामीले फेरी छानविन गर्छौं ।’
कारागार विभागका प्रमुख बासु घिमिरेले उजुरीहरु पटक पटक विभिन्न ठाउँबाट आईरहने गरेको बताए । उनले आएका उजुरीहरुमा छानविन गर्ने, बुझ्ने काम गरेको र दोषी पाइए कार्वाही पनि गर्ने गरिएको बताए । यो विषयमा पनि उजुरी परेको हो भने विभागले आवश्यक जाँच बुझ गर्ने काम गर्ने प्रमुख घिमिरेले बताए ।
उजुरीमा उल्लेख भएका कुराहरुलाई लिएर कारागारका जेलरहरुसँग बुझ्न खोज्दा भने फोन उठेन । कारागारमा रहेका कैदीहरुका अनुसार कारागार प्रशासनले मिलोमतोमै कारागारभित्र हुने घट्नाहरु सामसुम पार्ने गरेको बताए । कारागार प्रशासनले कारागार भित्रका घटनामा तल्लो तहका कर्मचारीलाई बुझ्ने र मिलाउने जिम्मा दिने गरेकोले समस्या कहिल्यै नसुल्झीने गरेको बताए ।
